ދޮގު ޚަބަރު ފަތުރާ އެންމެ ބޮޑު ވަސީލަތަކީ އެކްސް ސޯޝަލް

ޓްވިޓާގެ ނަމުން ރަސްމީކޮށް މަޝްހޫރުވެފައިވާ ސޯޝަލް މީޑިއާ ޕްލެޓްފޯމް ކަމަށްވާ އެކްސް އަކީ ދޮގު ހަބަރާއި ދޮގު މައުލޫމާތު ފަތުރާ އެންމެ ބޮޑު ވަސީލަތް ކަމަށް ޔޫރަޕިއަން ޔޫނިއަންގެ އޮފިޝަލުން އަންގާރަ ދުވަހު އިންޒާރު ދީފި އެވެ. އަދި އެ ބަލި ފެތުރުން ހުއްޓުވުމަށް އިތުރު މަސައްކަތްތަކެއް ކުރުމަށް އެ މީހުން ވަނީ އެ ކުންފުނީގެ ވެރިޔާ އީލޮން މަސްކްގެ ކިބައިން އެދިފަ އެވެ.

ދޮގުހަބަރު ފެތުރުމުގައި އެކްސް އަކީ އެންމެ ނުބައި ކުށްވެރިއެއްގެ ގޮތުގައި ފާހަގަ ކުރެވިފައި ވީނަމަވެސް އީޔޫއިން ވަނީ ގޫގުލް، ޓިކްޓޮކް، މައިކްރޮސޮފްޓް އަދި މެޓާއަށް ވެސް ދޮގު މައުލޫމާތާއި ދެކޮޅަށް ހަރުދަނާ ފިޔަވަޅުތަކެއް އެޅުމަށް ގޮވާލާފައެވެ.

އީޔޫގެ އެގްޒެކެޓިވް އާމް، ޔޫރަޕިއަން ކޮމިޝަނުން އަންގާރަ ދުވަހު ވަނީ ޕޮލެންޑް، ސްލޮވާކިއާ އަދި ސްޕެއިންގެ ހަ އޮންލައިން ޕްލެޓްފޯމްގެ ދިރާސާއެއް އާންމުކޮށްފަ އެވެ. އަންނަ ހޮނިހިރު ދުވަހު ބޭއްވުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ސްލޮވާކިއާގެ ޕާލަމެންޓް އިންތިޚާބާއި، އަންނަ މަހު ޕޮލެންޑްގައި ބޭއްވުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ ޕާލަމެންޓް އިންތިޚާބާއި ގުޅޭ ދޮގު މައުލޫމާތުތައް އިތުރުވެފައިވާތީ ގިނަ ބަޔަކު ދަނީ ކަންބޮޑުވުން ފާޅުކުރަމުންނެވެ.

ދޮގު މައުލޫމާތު ދިނުމުގެ ކެމްޕެއިންތަކުގައި އެންމެ ގިނައިން ބޭނުންކުރާ ޕްލެޓްފޯމަކީ އެކްސް ކަމަށް އެއްވެސް ޝައްކެއް ނެތްމިންވަރަށް ކަށަވަރުކުރެވިފައިވެއެވެ.

ޔޫރަޕިއަން ކޮމިޝަންގެ ނައިބު ރައީސް ވެރާ ޖޯރޯވާ ތައްޔާރުކުރައްވާފައިވާ ބަޔާނެއްގައި ވިދާޅުވީ އީޔޫއަށް ރިޕޯޓް ހުށަހެޅި ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ތެރެއިން "ދޮގު/ދޮގު މައުލޫމާތު ޕޯސްޓްތަކުގެ އެންމެ ބޮޑު ރޭޝިއޯ" އޮތީ އެކްސްގައި ކަމަށެވެ. ހާއްސަކޮށް ކަންބޮޑުވާން ޖެހޭ ކަމަކީ ދޮގު ޚަބަރު ފަތުރާ މީހުންނަށް އޯޑިއަންސް އެއް ވަރަށް ހަލުވިކަމާއިއެކު އެ ޕްލެޓްފޯރމް ގައި ލިބެއެވެ. "ޑިސްއިންފޮމޭޝަން އެކްޓަރުންގެ ފޮލޯވަރުން ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުވެފައިވާކަން ފާހަގަ ކުރެވިފައި ވޭ،" ޖޯރޯވާ އިތުރަށް ވިދާޅުވި އެވެ.

ސޯޝަލް މީޑިއާޕްލެޓްފޯމްތަކުން ފެނުނީ ދޮގު ޚަބަރުފެތުރުމާ މެދު ފަރުވާލެއް ނެތް މަންޒަރެވެ. "އަހަރެން އުންމީދު ކުރަނީ ޕްލެޓްފޯމްތަކުން ރަނގަޅު ނަތީޖާއަކާ އެކު އިތުރު މަސައްކަތްތަކެއް ކުރާނެ ކަމަށް،" ޖޯރޯވާ ބުންޏެވެ. "އޮންލައިން ޕްލެޓްފޯމްތަކުގައި ރަޝިއާގެ ޕްރޮޕެގެންޑާ އާއި ދޮގު މައުލޫމާތު އަދިވެސް ވަރަށް ގިނަ. ކްރެމްލިން ހަނގުރާމަ ކުރަނީ ޔޫކްރެއިންގައި ބޮން އަޅައިގެން ނަމަވެސް އީޔޫގެ އިތުރުން އެހެން ހުރިހާ ތަނެއްގައި ވެސް ބަހުންނެވެ.

މިކަމާ ގުޅިގެން އެކްސްގެ ބަހެއް ވަނީ ލިބޭ ގޮތް ނުވެފަ އެވެ.

މަސްކްގެ ދަށުގައި މި ޕްލެޓްފޯރމް މާ ގޯސްތަ؟

މިދިޔަ އަހަރު އެ ކުންފުނީގެ ކޮންޓްރޯލް އެލޮން މަސްކް އަމިއްލައަށް "ފްރީ ސްޕީޗް އެބްސޯލިއުޓިސްޓް" އެއްގެ ގޮތުގައި ސިފަކުރި ފަހުން ދޮގު މައުލޫމާތު/ދޮގު މައުލޫމާތު ދިނުން ވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް އިތުރުވެފަ އެވެ.

"ކުރިން ޓްވިޓާގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކަކީ ދޮގު މައުލޫމާތު ފެތުރުމުގައި އެންމެ އިސްކޮށް އުޅުނު އެއް ފަރާތް ކަން އެނގުމަކީ ހައިރާންވާން ޖެހޭ ކަމެއް ނޫން. އީލޮން މަސްކް ރަސްކަން ކުރެއްވި ފަހުން އީޔޫއިން އެކްސްއަށް ވަރަށް ބޮޑަށް ފާޑުކިޔަނީ،" އެމެރިކަން ޔުނިވާސިޓީގެ ސްކޫލް އޮފް ކޮމިއުނިކޭޝަންގެ ޕްރޮފެސަރިއަލް ލެކްޗަރާ ޖޭސަން މޮލިކާ ވިދާޅުވި އެވެ.

މޮލިކާ އިތުރަށް ވިދާޅުވީ އީޔޫގެ "ކޯޑް އޮފް ޕްރެކްޓިސް އޮން ޑިސްއިންފޮމޭޝަން" މިދިޔަ މެއި މަހު މަސްކް ދޮގުކުރީ އެ ޕްލެޓްފޯމުން ކްރެމްލިންގެ ޕްރޮޕެގެންޑާ ވަރުގަދަ ކުރަމުންދާ ކަމުގެ އިންޒާރު ދިނުމުން ކަމަށެވެ. "ހަގީގަތުގައި މަސްކް އެކްސްގެ އޭޕީއައިއަށް ހިލޭ ވަނުމުގެ ފުރުސަތު ނިމުމަކަށް ގެނައުމުން އީޔޫގެ ހައި ރެޕްރެޒެންޓޭޓިވް ޖޯސެފް ބޮރެލް ވިދާޅުވީ އެކަމުގެ ސަބަބުން ދޮގު މައުލޫމާތު ދިރާސާ ކުރުމަށް ގެއްލުން ވާނެ ކަމަށެވެ.

އީޔޫއިން އަންގާރަ ދުވަހު މިކަން ހާމަކޮށްފައި މިވަނީ ކްލައިމެޓް އެކްޝަން އެގެއިންސްޓް ޑިސްއިންފޮމޭޝަންއިން މި ހަފުތާގައި ނެރުނު ރިޕޯޓެއްގައި ބުނެފައިވަނީ "ކްލައިމެޓް ދޮގު މައުލޫމާތު ދިނުމާއި ގްރީންވޮޝިން" ހުއްޓުވުމުގައި އިޖުތިމާއީ ބޮޑެތި ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ތެރެއިން އެކްސް އެންމެ ގޯސް ކޮށް މަސައްކަތް ކޮށްފައިވާ ކަމަށެވެ.

ޔުނިވާސިޓީ އޮފް ނިއު ހެވަންގެ ޑިޕާޓްމަންޓް އޮފް ކޮމިއުނިކޭޝަން، ފިލްމް އެންޑް މީޑިއާ ސްޓަޑީޒްގެ މަޝްހޫރު ލެކްޗަރާ ސޫޒަން ކޭމްޕްބެލް ވިދާޅުވި ގޮތުގައި، ޔޫރަޕިއަން ކޮމިޝަންގެ ނައިބު ރައީސް ވެރާ ޖޯރޯވާ ގެ މި ރޭންކިން އަކީ ކޮންމެހެން ކުރަން ޖެހޭ ކަމެއް ކަމަށް އަޅުގަނޑު ދަންނަވާނީ، މިހާރުގެ ވެރިފަރާތުން (މަސްކް) ނައްތާލެވިފައިވާ ގާޑް ރޭލްތަކަށެވެ. "ދެން ތިބި މީހުންނަށް ދޭ މެސެޖަކީ އެކްސް ބޭނުން ކުރަމުން ގެންދާނަމަ އެތަނުގައި ޑްރެގަންސް އުޅޭކަން އެނގެން ޖެހޭނެ."

ހަމަގައިމުވެސް، ފާހަގަކުރެވުނު ފަދައިން، މިފަދަ ދޮގު ޚަބަރުތައް ފެތުރުމުގެ ޕްލެޓްފޯމަކަށް އެކްސް އަކީ ވަރަށް މަދުން ނޫނީ އެކަނިވާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ- ނަމަވެސް މިއީ ހަގީގަތުގައި ހައިރާންވާވަރުގެ ކަމެއް ނޫނެވެ.

މޮލިކާ ވިދާޅުވީ ސޯޝަލް ނެޓްވޯކްތަކަކީ މިހާރު ދޮގު މައުލޫމާތު ފެތުރުމަށް ޓެއިލާކޮށް ހަދާފައިވާ ނެޓްވޯކްތަކެއް ކަމަށާއި ނަމަވެސް އެކަން ފުޅާ ދާއިރާއެއްގައި ފެތުރުނަ ނުދިނުމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރަން ޖެހޭ ކަމަށެވެ. "އެހެންނަމަވެސް އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެނުނު ފަދައިން ޓްރެންޑިން ޓޮޕިކްތަކާއި އެލްގޯރިދަމްތަކުން ނެގެޓިވްކަމާއި ރުޅިވެރިކަން މޮނީޓައިޒް ކޮށްދެއެވެ. އެ އާދަ ހުއްޓުވަންދެން އަޅުގަނޑުމެންނަށް ފެންނާނީ ދޮގު މައުލޫމާތު ފީޑްތަކުގެ މައްޗަށް ގަދަވަމުން ދާތަން."