އީ-ވޯޓިންއަށް އޮތް ތަރުހީބާއި، ގޮންޖެހުންތައް

ދުނިޔޭގެ އެކިކަންކޮޅުތަކުގައި ރެކޯޑް އަދަދަކަށް 2024 ވަނަ އަހަރު އިންތިހާބު ބާއްވާއިރު، ކުރިއަށްވުރެ ގިނަ މީހުން ދަނީ އިލެކްޓްރޯނިކް ކޮށް ވޯޓު ލަމުންނެވެ. ވޯޓިން މެޝިނާއި އޮންލައިން ޕޯޓަލް ފަދަ އީ-ވޯޓިން ޓެކްނޮލޮޖީތައް އުފެދުމަކީ އިތުރު އެފިޝަންސީ އާއި އެކްސެސިބިލިޓީ އަށް ފުރުޞަތު ބޮޑުވެދާނެ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް ސަލާމަތީ ނުރައްކާތަކާއި ވޯޓާސް ވެރިފިކޭޝަނާ މެދު ހުރި ކަންބޮޑުވުންތަކަކީ އަބަދުވެސް ގޮންޖެހުންތަކެއް ހުރި މައްސަލަތަކެކެވެ.

އެސްޓޯނިއާ އަކީ 2005 ވަނަ އަހަރު އޮންލައިންކޮށް ވޯޓުލުމުގެ ހުއްދަ ދިން ފުރަތަމަ ގައުމެވެ. މިދިޔަ އަހަރު ބޭއްވި ރައްޔިތުންގެ މަޖިލީހުގެ އިންތިހާބުގައި އީ ވޯޓިން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ތަޢާރަފްކޮށް ޓްރެޑިޝަނަލް ކަރުދާސް ވޯޓު ފަހަތަށް ޖައްސާލާފައިވާއިރު، އެސްޓޯނިއާގެ 51 ޕަސެންޓް މީހުން ވަނީ ޑިޖިޓަލްކޮށް ވޯޓުދީފައެވެ.

އިންޑިޔާއަކީ އީ-ވޯޓިންގައި ބޮޑު ކުރިއެރުމެއް ހޯދަމުން އަންނަ އަނެއް ގައުމަށް ވާއިރު، މި އަހަރު ވޯޓުލާ މަރުކަޒުތަކުގައި ގާތްގަނޑަކަށް އެއް މިލިއަން މީހުން އިލެކްޓްރޯނިކް ވޯޓިން މެޝިން ބޭނުންކުރާނެ ކަމަށް ރިޕޯޓްތައް ބުނެއެވެ. ރަޝިއާ، ތުރުކީ، ނޯވޭ އަދި މެކްސިކޯއިން ވެސް އަންނަނީ 2024 ވަނަ އަހަރަށް ހާއްސަކޮށް އެ ގައުމުތަކުން ބޭރުގައި ދިރިއުޅޭ ރައްޔިތުންނަށް އީ ވޯޓިންގެ ތަފާތު އޮޕްޝަންތައް ތައާރަފު ކުރަމުންނެވެ.

އިލެކްޓްރޯނިކް ވޯޓިންގެ ސަބަބުން ދުރުކަމާއި ސިއްހީ ސަބަބުތަކާއި އެހެނިހެން އެކްސެސިބިލިޓީ ގޮންޖެހުންތަކުގެ ސަބަބުން ފިޒިކަލް ވޯޓިން ސައިޓްތަކަށް ދިއުމަށް ދަތިތަކެއް ކުރިމަތިވެދާނެ މީހުން ވޯޓުލުމުގެ ފުރުޞަތު ފަހިކޮށްދިނުމަށް އެހީތެރިވެދެއެވެ. އަދި ހަމައެއާއެކު ސަރުކާރުތަކަށް މިކަމުގެ ސަބަބުން މިހާރަށްވުރެ ހަރުދަނާ އިންތިޚާބެއް ބާއްވައި ނަތީޖާ ތައް އަވަހަށް ގުނުމަށް މަގުފަހިވެގެން ދެއެވެ.

ނަމަވެސް ސައިބާ ހަމަލާތަކާއި ސޮފްޓްވެއާގެ މައްސަލަތަކާއި ވޯޓް އޮތެންޓިކޭޝަންގެ މައްސަލަތަކާއި ޓެކްނޮލޮޖީގެ އެހެނިހެން ނުރައްކާތަކުގެ ސަބަބުން އިންތިހާބީ ނަޒާހަތްތެރިކަން ގެއްލޭނެ ކަމުގެ އިންޒާރު ފާޑުކިޔާ ފަރާތްތަކުން އަންނަނީ ޒަމާނުއްސުރެ ދެމުންނެވެ. އެގޮތުން ފަރަންސޭސިވިލާތުން އީ-ވޯޓިން އަށް ހުއްދަ ދެނީ ސަލާމަތީ ނުރައްކާތަކާ ހެދި ހަމައެކަނި ބައިންޑިން ނޫން ޕޯލްތަކާއި ކޮންސަލްޓޭޝަންތަކަށް އެކަންޏެވެ.

އިނގިރޭސިވިލާތުގެ ސައިންސްވެރިން ބުނާ ގޮތުގައި ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި އީ-ވޯޓިން އިތުރަށް ރައްކާތެރި އަދި އިތުބާރު ކުރެވޭ ގޮތަށް އާ އެންކްރިޕްޓެޑް ސިސްޓަމްތަކެއް އުފައްދާނެއެވެ. ނަމަވެސް މި ކުރިއެރުންތައް ތައާރަފްކުރުމަކީ ގިނަ ގައުމުތަކުގައި މާލީ، ސިޔާސީ އަދި ސަގާފީ ގޮތުން ބޮޑެތި ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިވާނެ ކަމެކެވެ.

ނޭޝަނަލް ސެންޓަރ ފޮރ ވޯޓާސް ޗޮއިސްގެ އެގްޒެކެޓިވް ޑައިރެކްޓަރ މޯނާ ހެރިންގްޓަން ވިދާޅުވީ، ކޮންމެ އާ ޓްރާންސްފޯމޭޓިވް ޓެކްނޮލޮޖީއެއް ފަދައިން، އީ-ވޯޓިން އެޑޮޕްޓްކުރުމަކީ ވެސް ވަރަށް ބޮޑަށް ނުތަނަވަސްކަމާއި ދެބަސްވުން ބޮޑު ކަމެއް ކަމަށެވެ. "ގައުމުތަކުން އެކި ސްޕީޑްތަކުގައި ކުރިއަށް ދާނީ އެ ގައުމުތަކުގެ ވަސީލަތްތަކާއި ސައިބާ ތައްޔާރީތަކާއި ކުރިމަތިވެދާނެ ހުރަސްތަކަށް ޝައުގުވެރިވުމުގެ މައްޗަށް ބިނާކޮށެވެ.

21 ވަނަ ޤަރުނުގައި އިތުރު މުޖުތަމަޢުތައް ހައިޕަރ ޑިޖިޓަލައިޒްވަމުން އަންނައިރު، އިލެކްޓްރޯނިކް ވޯޓިންއާއި ޓްރެޑިޝަނަލް މެތަޑްސްއާ ބެހޭ ގޮތުން ދެކެވޭ ބަހުސްތައް އިތުރަށް ވަރުގަދަވެގެންދާނެއެވެ. ޒަމާނީ ވަސީލަތްތަކާއި އިންތިޚާބީ ނަޒާހަތްތެރިކަން ހިމާޔަތްކުރުމާ ދެމެދު ރަނގަޅު ބެލެންސެއް ހޯދުމަކީ ދުނިޔޭގެ ޑިމޮކްރަސީތަކަށް ކުރިމަތިވާނެ ގޮންޖެހުމެކެވެ.