ޑިޖިޓަލް ގައުމަކަށް ދިވެހިރާއްޖެ ކުރަމުންދާ ދަތުރު

‎202 ‎‏ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގެ ބޮޑު ބައެއް ޑިޖިޓަލައިޒް ކުރުމަށް ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒު ‏‏ނިންމެވުމަކީ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ތަރައްޤީގެ ދަތުރުގައި މިސްރާބު ޑިޖިޓަލް މުސްތަޤްބަލަކަށް ބަދަލުކުރުމަށް އަޅުއްވާ ‏‏މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ. މިކަން ހާމަކުރެއްވީ އެމަނިކުފާނު ހަތަރު އަތޮޅެއްގެ ރަށްރަށަށް ކުރެއްވި ދަތުރުފުޅެއްގައި، ‏‏މުލަކަތޮޅު މުލަކު ރައްޔިތުންނާ ބައްދަލުކުރައްވައި ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅެއްގައެވެ. ސަރުކާރުގެ އަމާޒަކީ 2028 ވަނަ ‏‏އަހަރުގެ ނިޔަލަށް މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ޚިދުމަތްތަކެއް ޑިޖިޓަލައިޒްކޮށް ނިންމުމެވެ. މި ބޮޑު މަސައްކަތަކީ 'މޯލްޑިވްސް ‏‏2.0 – ޑިޖިޓަލް-ފަސްޓް ނޭޝަން' ގެ ނަމުގައި ސަރުކާރުން ފަށާފައިވާ ބޮޑު މަޝްރޫޢުއެކެވެ‏‎.‎

‎2025‏ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓާއި ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަން: ފެށުމެއް‏

‏ޑިޖިޓަލް ބަދަލުގެ މި ދަތުރުގައި، 2025 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓަކީ މުހިންމު ފެށުމެކެވެ. މިދިޔަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގައި ‏‏ދިވެހިރާއްޖެއިން ވަނީ ޑިޖިޓަލް އީޖާދީ މަސައްކަތްތަކަށް 762.5 މިލިއަން ރުފިޔާ ޚާއްޞަކޮށްފައެވެ. މިއީ ޑިޖިޓަލް ‏‏ދާއިރާއިން 2030 ވަނަ އަހަރާ ހަމައަށް ޤައުމީ އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ‏‎ (GDP) 15% ‎‏ހޯދުމަށް ސަރުކާރުން ‏‏ކަނޑައަޅާފައިވާ ލަނޑުދަނޑި ހާސިލުކުރުމަށް އެޅުނު މުހިންމު ފިޔަވަޅެކެވެ. މި ފައިސާ ބޭނުންކުރެވޭނީ ޑިޖިޓަލް ‏‏އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރ ތަރައްޤީކުރުމަށާއި، ރަށްރަށުގައި އިންޓަނެޓްގެ ޚިދުމަތް ފުޅާކުރުމަށާއި، ޑިޖިޓަލް ‏‏ހުނަރުތައް ދަސްކޮށްދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތަކަށް ތަމްރީނު ދިނުމަށެވެ. ޑިޖިޓަލް އިޤްތިޞާދަށް ސަރުކާރުން ދޭ މި ‏‏ސަމާލުކަމުގެ ސަބަބުން، މަތީ ފެންވަރުގެ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް އުފެދި، ޓެކްނޮލޮޖީއަށް ހުނަރުވެރި އާބާދީއެއް ‏‏ބިނާވެގެންދާނެއެވެ. މީގެ ސަބަބުން އިޤްތިޞާދީ ގޮތުން ފައިދާ ގިނަވެ، ފަތުރުވެރިކަމަށް އެކަނި ބަރޯސާވުން ކުޑަވެ، ‏‏ޤައުމީ އިޤްތިޞާދަށް ހަމަޖެހުމާއި ދެމެހެއްޓެނިވި ކުރިއެރުމެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ‏‎.‎

‏މޯލްޑިވްސް 2.0 ގެ ވިސްނުން: 2026 އިން ފެށިގެން ކުރިމަގު‏

‏ރައީސް ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒު 2026 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގެ ބޮޑު ބައެއް ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަނަށް ‏‏ޚާއްޞަކުރައްވާނެކަމަށް ހާމަކުރެއްވުމާއެކު، ދިވެހިރާއްޖެއަށް އާ ޑިޖިޓަލް ދައުރެއް ފެށިގެންދާނެއެވެ. ސަރުކާރުގެ ‏‏އަމާޒަކީ 2026، 2027 އަދި 2028 ވަނަ އަހަރުގެ ފުރަތަމަ ތިން މަސް ދުވަހުގެ ތެރޭގައި މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ‏‏ޚިދުމަތްތަކެއް ޑިޖިޓަލައިޒްކޮށް ނިންމުމެވެ. މި ޕްރޮގްރާމްގެ ދަށުން، ސަރުކާރުގެ ހުރިހާ ހިދުމަތްތަކެއް ‏‏އޮންލައިންކޮށް ލިބޭނެ ގޮތް ހެދުމަށް މަސައްކަތް ކުރެވޭނެއެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ސަރުކާރުގެ އޮފީސްތަކުގެ ‏‏މަސައްކަތްތައް ޑިޖިޓަލްކުރުމާއި، ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ ޚިދުމަތްތައް ފަސޭހަކުރުން ހިމެނެއެވެ. މިކަމަށްޓަކައި، ރައީސް ‏‏މުޢިއްޒު ވަނީ ޑިޖިޓަލް ޓްރާންސްފޮމޭޝަން ކައުންސިލެއް އުފައްދަވާފައެވެ. މި ކައުންސިލްގެ މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ‏‏ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަންގެ މަގުޗާޓު ތަންފީޒުކުރުމަށް މަގުދައްކައި، ބެލެހެއްޓުމެވެ. މި މަސައްކަތަކީ ހަމައެކަނި ސަރުކާރުގެ ‏‏މަސައްކަތެއް ނޫނެވެ. ރައީސް ފާހަގަކުރެއްވި ގޮތުގައި، މިއީ ސަރުކާރާއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ ބައިވެރިވުން ލާޒިމުވާ ‏‏ބޮޑު މަސައްކަތެކެވެ‏‎.‎

‏ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަންގެ ފަންނީ ކަންކަން: ބިންގާ އެޅުން‏

‏ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޑިޖިޓަލް ބަދަލުގެ މަސައްކަތް ކާމިޔާބުކުރުމަށްޓަކައި، ގިނަ ފަންނީ ކަންކަމަށް ސަމާލުކަން ‏‏ދޭންޖެހެއެވެ. މި މަސައްކަތުގެ މައިގަނޑު އެއް ބަޔަކީ، ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ރަށަކަށް އިންޓަނެޓްގެ ޚިދުމަތް ‏‏ފުޅާކުރުމާއި، ވަރުގަދަ ޑިޖިޓަލް އިންފްރާސްޓްރަކްޗަރއެއް ބިނާކުރުމެވެ. މީގެ ތެރޭގައި ޑޭޓާ ސެންޓަރުތަކުގެ ‏‏ޤާބިލުކަން އިތުރުކުރުމާއި، ސަރުކާރުގެ މައުލޫމާތު ރައްކާތެރިކަމާއެކު ބެލެހެއްޓުމަށްޓަކައި ގައުމީ ސޮވެރިން ކްލައުޑެއް‏‎ ‎‎(National Sovereign Cloud) ‎‏ޤާއިމުކުރުން ހިމެނެއެވެ‏‎.‎

‏އީ-ގަވަރނަންސް ޕްލެޓްފޯމްތައް ތަރައްޤީކުރުމަކީވެސް މުހިންމު ފަންނީ ކަމެކެވެ. މި ޕްލެޓްފޯމްތަކުގެ ސަބަބުން ‏‏ރައްޔިތުންނަށް ސަރުކާރުގެ ޚިދުމަތްތައް ކޮންމެ ތަނަކުންވެސް ފަސޭހަކަމާއެކު ލިބިގެންދާނެއެވެ. މިގޮތުން، 2025 ‏‏ވަނަ އަހަރުގެ ފެބްރުއަރީ މަހު ފާސްކުރެވުނު ޑިޖިޓަލް ޓްރާންސްފޮމޭޝަން އިނިޝިއޭޓިވްސްގެ ތެރޭގައި، އީ-ފާސް ‏‏ސިސްޓަމް ބައިނަލްއަޤްވާމީ މިންގަނޑުތަކާ އެއްގޮތްކުރުން ހިމެނެއެވެ‏‎.‎

‏ޑިޖިޓަލް ސަލާމަތީ ކަންކަމަކީ މި މަސައްކަތުގެ މުހިންމު ބައެކެވެ. ޑޭޓާ ރައްކާތެރިކުރުމާއި، ސައިބަރ ‏‏ސެކިއުރިޓީއާއި، ޤާނޫނީ އޮނިގަނޑުތައް ސާފުކުރުމަކީ މި ދާއިރާގެ މައިގަނޑު ތަނބުތަކެވެ. މީގެ އިތުރުން، ‏‏އާޓިފިޝަލް އިންޓެލިޖެންސް‏‎ ‎‏(އޭއައި)‏‎ ‎‏ގެ ސްޓްރެޓެޖީއެއް ތަރައްޤީކުރުމަކީވެސް ސަރުކާރުން ސަމާލުކަންދޭ ކަމެކެވެ. ‏‏ނަމަވެސް، މި ދާއިރާގައި ބައިނަލްއަޤްވާމީ ގުޅުންތަކާއި، ޤާނޫނީ ހަމަތަކާއި، މަސައްކަތްތައް ހަރުދަނާކުރުމުގައި ‏‏ގޮންޖެހުންތަކެއް ހުރިކަން ފާހަގަކުރެވެއެވެ‏‎.‎

‏މި ހުރިހާ ކަމަކަށް ބަލާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޑިޖިޓަލް ސްޓްރެޓެޖީތައް ބިނާކުރަންޖެހޭނީ މޯބައިލް-ފަސްޓް‏‎ ‎‎(mobile-first) ‎‏އުސޫލުންނެވެ. އެއީ ރާއްޖޭގެ އާބާދީގެ ބޮޑު ބަޔަކު މޯބައިލް ފޯނު ބޭނުންކުރާތީއެވެ‏‎.‎

‏ރާއްޖެއަށް ލިބޭނެ ފައިދާތައް: އިޤްތިޞާދީ ކުރިއެރުމާއި ހިދުމަތްތައް ފަސޭހަވުން‏

‏ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަން ފުޅާކުރުމުގެ ސަބަބުން ޤައުމަށް ގިނަގުނަ ފައިދާތަކެއް ލިބިގެންދާނެއެވެ. މީގެ ‏‏އެންމެ މުހިންމު އެއް ފައިދާއަކީ އިޤްތިޞާދީ ކުރިއެރުމާއި ސިންދަފާތުވުމެވެ. ޑިޖިޓަލް ދާއިރާއިން 2030 ވަނަ އަހަރާ ‏‏ހަމައަށް ޤައުމީ އުފެއްދުންތެރިކަމުގެ‏‎ (GDP) 15% ‎‏ހޯދުމަށް ސަރުކާރުން އަމާޒު ހިފާފައިވާއިރު، މީގެ ސަބަބުން ‏‏ފަތުރުވެރިކަމަށް އެކަނި ބަރޯސާވުން ކުޑަވެ، އިޤްތިޞާދީ ހަމަޖެހުމެއް ޤާއިމުކުރެވޭނެއެވެ. ޑިޖިޓަލް އީޖާދީ ‏‏މަސައްކަތްތަކުގެ ސަބަބުން ފިންޓެކް‏‎ (Fintech)‎، އީ-ކޮމާސް‏‎ (e-commerce)‎، އަދި ރިމޯޓް ވޯކް‏‎ (remote work) ‎‏ފަދަ އާ ދާއިރާތަކުގައި މަތީ ފެންވަރުގެ ވަޒީފާގެ ފުރުސަތުތައް އުފެދި، ޤައުމުގެ އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ‏‎.‎

‏ދެވަނަ މުހިންމު ފައިދާއަކީ، ރައްޔިތުންނަށް ދެވޭ ޢާންމު ޚިދުމަތްތައް ފަސޭހަވެ، އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ‏‏ލިބިގެންދިއުމެވެ. އީ-ގަވަރނަންސް‏‎ (e-governance) ‎‏އިނިޝިއޭޓިވްތަކުގެ ސަބަބުން ސަރުކާރުގެ ޚިދުމަތްތައް ‏‏ރައްޔިތުންނަށް އިތުރަށް ފަސޭހަވެ، އެކަށީގެންވާ ގޮތެއްގައި ލިބިގެންދާނެއެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ރައްޔިތުންނަށް ‏‏ކޮންމެ ތަނަކުންވެސް ސަރުކާރުގެ ޚިދުމަތްތައް އޮންލައިންކޮށް ހޯދުމުގެ ފުރުސަތު ލިބިގެންދާނެއެވެ. މީގެ އިތުރުން، ‏‏ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަންގެ ސަބަބުން ޚިދުމަތްތައް ލާމަރުކަޒީކުރުމަށް އެހީތެރިވެ، ރަށު ކައުންސިލްތަކަށް އިތުރު ބާރާއި ‏‏ވަސީލަތްތައް ލިބިގެންދާނެއެވެ‏‎.‎

‏ތަންފީޒުކުރުމުގެ މަގުޗާޓު: ދިގު މުއްދަތުގެ ރޭވުންތައް‏

‏ދިވެވެހިރާއްޖޭގެ ޑިޖިޓަލް ބަދަލުގެ މަސައްކަތް ކާމިޔާބުކުރުމަށްޓަކައި، ސަރުކާރުން ވަނީ ވަރަށް ދުރުވިސްނޭ ‏‏މަގުޗާޓެއް އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތް ފަށައިފައެވެ. މި މަގުޗާޓުގެ މައިގަނޑު އަމާޒަކީ 2028 ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް ‏‏މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ޚިދުމަތްތަކެއް ޑިޖިޓަލައިޒްކޮށް ނިންމުމެވެ. މި މަސައްކަތް ހިންގުމަށްޓަކައި ރައީސް މުޢިއްޒު ‏‏ވަނީ ޑިޖިޓަލް ޓްރާންސްފޮމޭޝަން ކައުންސިލެއް އުފައްދަވާފައެވެ. މި ކައުންސިލްގެ މައިގަނޑު މަސްއޫލިއްޔަތަކީ ‏‏ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަންގެ މަގުޗާޓު ތަންފީޒުކުރުމަށް މަގުދައްކައި، ބެލެހެއްޓުމެވެ‏‎.‎‏ މިމަގުޗާޓްގެ މަސައްކަތް ބޭރުގެ ފަންނީ ‏‏ބޭފުޅުންނާއެކު ކުރިއަށް ގެންގޮސް ބޮޑުބައެއް ނިމިފައިވާއިރު، މަގުޗާޓް ރަސްމީކޮށް އިއުލާންކުރެވޭނެ ތާރީޚެއް އަދި ‏‏ސަރުކާރުން ހާމަކޮށްފައެއް ނުވެއެވެ. ‏

‏މީގެ އިތުރުން، ސަރުކާރުން ވަނީ 20 އަހަރުގެ ތަރައްޤީގެ މާސްޓަރ ޕްލޭނެއް އެކުލަވާލުމުގެ މަސައްކަތްވެސް ‏‏ފަށާފައެވެ. މި ޕްލޭންގެ މައިގަނޑު މަޤްޞަދަކީ، އަންނަ ކޮންމެ ސިޔާސީ ބަދަލަކާ ގުޅިގެން ތަރައްޤީ އެކޮޅުކޮޅުން ‏‏ޖެހުނަ ނުދިނުމެވެ‏‎.‎

‏ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޑިޖިޓަލް މުސްތަޤްބަލް‏

‏ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުޙައްމަދު މުޢިއްޒު 2026 ވަނަ އަހަރުގެ ބަޖެޓުގެ ބޮޑު ބައެއް ޑިޖިޓަލައިޒޭޝަނަށް ‏‏ޚާއްޞަކުރައްވާނެކަމަށް ހާމަކުރެއްވުމަކީ، ދިވެހިރާއްޖެއަށް ފަންނިއްޔާތުގެ ރޮނގުން ކުރިއެރުމުގެ އާ ދޮރުތަކެއް ‏‏ހުޅުވިގެންދާނެކަމުގެ ހެކިކަން ކަށަވަރެވެ. 2028 ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް މުޅި ރާއްޖޭގެ ހުރިހާ ޚިދުމަތްތަކެއް ‏‏ޑިޖިޓަލައިޒްކުރުމަށް ސަރުކާރުން ހުށަހަޅުއްވާފައިވާ ޕްލޭނަކީ، އިޤްތިޞާދީ ކުރިއެރުމާއި، ޢާންމު ޚިދުމަތްތައް ‏‏ފަސޭހަކުރުމާއި، ޤައުމީ އުފެއްދުންތެރިކަން އިތުރުކުރުމަށް މަގުފަހިކޮށްދޭނެ ކަމެކެވެ‏‎.‎

‏ސަރުކާރާއި އަމިއްލަ ފަރާތްތަކުގެ ބައިވެރިވުމާއެކު، މި މަސައްކަތް ކުރިއަށްގެންދެވޭނެނަމަ، ދިވެހިރާއްޖެއަށް ޑިޖިޓަލް ‏‏ގޮތުން ފާހަގަކޮށްލެވޭ ޤައުމަކަށް ވެގެންދާނެއެވެ‏‎.‎

‏ޑިޖިޓަލް މުސްތަޤްބަލަކަށް ރާއްޖެ ތައްޔާރުވަމުންދާއިރު، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ރައްޔިތުންނަށް ޑިޖިޓަލް ހުނަރުތައް ‏‏ދަސްކޮށްދިނުމުގެ ޕްރޮގްރާމްތައް އިތުރުކުރުމާއި، ސައިބަރ ސެކިއުރިޓީއަށް ސަމާލުކަން ދިނުން މުހިންމެވެ. ‏‏ޑިޖިޓަލް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ބޭނުން ހިފައިގެން ތިމާވެއްޓާ ރައްޓެހި އިޤްތިޞާދެއް ބިނާކުރުމާއި، މުޅި ޤައުމަށް ހައި-ސްޕީޑް ‏‏ފައިބަރ އިންޓަނެޓްގެ ޚިދުމަތް ފުޅާކުރުމަކީވެސް މި ދަތުރުގައި ލިބިގެންދާނެ އިތުރު ފައިދާތަކެކެވެ‏‎.‎

‏މިއީ ހަމައެކަނި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ކުރިއެރުމެއް ނޫނެވެ. އެއީ ދިވެހި ރައްޔިތުންގެ ދިރިއުޅުން ފަސޭހަކޮށް، ޤައުމަށް ‏‏ދެމެހެއްޓެނިވި ތަރައްޤީއެއް ހޯދައިދިނުމަށް ކުރެވޭ މުހިންމު މަސައްކަތެކެވެ‏‎.‎

އިތުރަށް ކިޔާލަން:

ދިވެހިރާއްޖެ 2.0: މިފަހަރު ތަފާތުވާނެތަ؟

ދިވެހިރާއްޖެ އޭއައި ތަންފީޒުކުރަން އަދި ތައްޔާރެއް ނޫން!