ދިވެހިރާއްޖޭގައި އިންފޮމޭޝަން، ކޮމިއުނިކޭޝަން އަދި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދާއިރާގައި އެތަކެއް ޒުވާނުންތަކެއް މަސައްކަތް ކުރަމުން އެބަދެއެވެ.
މީގެތެރޭގައި ޑެވެލޮޕަރުން، އައި.ޓީ ޓެކްނީޝަނުން، ޑޭޓާބޭސް އެޑްމިނިސްޓްރޭޓަރުން، ޕްރޮޖެކްޓް މެނޭޖަރުން އަދި މިހެންގޮސް އެތައް ބައިވަރު އަންހެނުންނާއި ފިރިހެނުން މިދާއިރާގައި ހިމެނި މުޖުތަމަޢުއަށް ފައިދާވާނެ ޙައްލު ހޯދަން ޒިންމާދާރު ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރަން ތިބި ޒުވާނުން ގިނަވާނެއޭ ބުންޔަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.
އައު ދިރާސާތާކޮށް، ކޮންމެ ދުވަހަކުވެސް މި ދާއިރާ ކުރިއަރުވައި އާންމުންގެ ތެރޭގައި ދާއިރާއަށް ޝައުޤު އުފައްދައި އަދި ކުރިއަށް އޮތް ޖީލު ބިނާ ކުރުމަށްޓަކައި ކިޔަވާ ދަރިވަރުންވެސް މި ދާއިރާތަކަށް އަހުލުވެރިކުރުވާ ޒުވާނުން ގިނަވެއްޖެއެވެ.
ނަމަވެސް ހިތާމައާއިއެކީ ފާހަގަވަނީ މިކަންތައްތައް ކުރުމަށް ގިނަފަހަރަށް ބޭނުންވާ ހިތްވަރާއި އަދި އެހީތެރިކަން ނުލިބޭކަމެވެ.
2019 ވަނަ އަހަރު އެކުލަވާލެވުނު އެސް.އޭ.ޕީ (ސްޓްރެޓެޖިކް އެކްޝަން ޕްލޭން 2019-2023) ގައި އިންފޮމޭޝަން، ކޮމިއުނިކޭޝަން އަދި ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދާއިރާއަށް ޕްލޭން ކޮށްފައިވާ ކަންތައްތަކުގެ ތެރޭގައި:
- 2021 ގައި، ނެޝަނަލް ސްޓެކް (ނެޝަނަލް ކޮމްޕިއުޓަރ ނެޓްވާރކް، ނެޝަނަލް ޑޭޓާ ސެންޓާ ފަދަ ތަންތަން ޤާއިމްކޮށް، އިތުރަށް ރަނގަޅުކޮށް) އެއްކޮށް މަސައްކަތް ކުރާނެކަން،
- 2023 ގައި، ގަވް ޑޮޓް އެމްވީ އަކީ އެއްތަނަކުން ސަރުކާރުގެ ހުރިހާ އިދާރާތަކުން ފޯރުކޮށްދޭ ޚިދުމަތްތައް އޮންލައިންކުރެވޭނެކަން،
- 2023 ގައި، ސްޓާޓް-އަޕް އިންކިއުބޭޓާ ޓެކްނޮލޮޖީ ސެންޓަރު (އެންމެ މަދުވެގެން ތިނެއް) ޤާއިމްކުރވޭނެކަން،
- 2023 ގައި އެންމެ މަދުވެގެން 5 ޓެކް ސްޓާޓް-އަޕް ކުންފުނިތަކަށް އެހީތެރިކަންފޯރުކޮށްދޭނެކަން،
- 2023 ގައި އެނެމެ މަދުވެގެން 2 ފެސިލިޓީ އާޓިފިޝަލް އިންޓަލިޖަންސް އަދި މެޝިން ލާނިން ޓެކްނޮލޮޖީގައި ތަމްރީނުކުރުމަށް އުފެއްދޭނެކަން، އަދި
- 2023ގައި 30 އިންސައްތަ އަންހެން ކުދިން / ދަރިވަރުން ސްޓެމް (ސައިންސް، ޓެކްނޮލޮޖީ، އިންޖިނިއަރިން، މެތަމެޓިކްސް) ދާއިރާގައި އިތުރުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރާނެކަންވަނީ ބަޔާންކޮށްފައެވެ.
މިފަދަ ޕްލޭނެއްކޮށްފައި އަދި މިއާއި ވިދިގެން އެކުލަވާލާނެކަމަށް ބަޔާންކޮށްފައިވާ ޕޮލިސީތަކަށް އަލިއަޅުވާލައިފިނަމަ، އެނގިގެންދަނީ ޕްލޭން ކާމިޔާބުކުރުމަށް ކުރަންޖެހޭ މަސައްކަތްތައް އަދިވެސް ވަރަށް ގިނައެވެ.
އައި.ސީ.ޓީ ދާއިރާގެ ޤާނޫނުތަކާއި ޤަވާއިދުތައް
އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ މިދާއިރާގައި އެކުލަވާލަންޖެހޭ ޤާނޫނުތަކާއި ޤަވައިދުތަކެވެ. 2021 ގެ މި ހިސާބަށް ދިޔައިރު މިކަމާ ވިދިގެން ކުރެވިފައިވާ އެއްވެސް މަސައްކަތެއް ނެތޭ ބުނިކަމުގައިވިޔަސް ދޮގަކަށް ނުވާނެއެވެ.
ކޮޕީ ރައިޓްސް ޤާނޫނު، އިންޓަލެކްޓުައަލް ޕްރޮޕަޓީސް ޤާނޫނު، ސައިބާ ކްރައިމް ޤާނޫނު، އިލެކްޓްރިކަލް އެވިޑެންސް ޤާނޫނު، ޕްރައިވަސީ / ޑޭޓާ ޕްރޮޓެކްޝަން ޤާނޫނު، އިލެކްޓްރިކަލް ކޮމިއުނިކޭޝަންސް ޤާނޫނު، އައި.ސީ.ޓީ ސެކިއުރިޓީ ޤާނޫނު މިހެންގޮސް އެތައްބައިވަރު ޤާނޫނުތަކާއި ޤަވާއިދުތަކެއް ހެދުމަށް އިރުޝާދުދީ ޔުނައިޓެޑް ނޭޝަންސްއިންވެސް ވަނީ ވަރަށް ތަފްސީލުކޮށް ލިޔުމަކުން އަންގައިދީފައެވެ.
ނަމަވެސް، ދިވެހިރާއްޖޭގައި މިކަންތައްތައް ނުކުރެވި މިއާއި ގުޅިގެން ކުރިމަތިވާ ސައިބާ ކްރައިމް މައްސަލަތަކާއި އަދި އިލެކްޓްރޯނިކް މުޢާމަލާތުގެ މައްސަލަތައްވެސް ފެންމަތިވެ، ހެކި ސާބިތުނުވެ އެތައް ބަޔަކަށް އަދުލު އިންސާފު ނުލިބޭކަންވެސް ފާހަގަވެއެވެ. ޓެކްނޮލޮޖީ ސްޓާޓް-އަޕް ކުންފުނިތަކުން އުފައްދާ ތަކެއްޗާއި ޙިދުމަތްތައްވެސް އެއްވެސް ޤާނޫނަކުން ސީދާކޮށް ޙިމާޔަތް ނުކުރެވެއެވެ.
ތައުލީމީ ދާއިރާގައި އައި.ސީ.ޓީ
ދެންއޮތީ އެންމެ ފުރަތަމަ އެޅޭ އެންމެ މުހިންމު ބިންގާ ކަމުގައިވާ އުނގެނުމުގެ ދާއިރާއެވެ. ދަރިވަރުން އައި.ސީ.ޓީ ދާއިރާއަށް އަހުލުވެރިކުރުމުގެ ގޮތުން ކުރާ ކަންތައްތައްވެސް ވަރަށް މަދެވެ. ވިމެންއިންޓެކް ފަދަ ޖަމްއިއްޔާތަކުން ކުރާ މަސައްކަތްތަކަކީ އެހެނަސް ވަރަށް ބަލައިގަނެވޭ މުހިންމު މަސައްކަތްތަކެވެ.
މިކަންތައްތައް ކުރުމަށް އެއްބާރުލުން ދިނުމުގެ ގޮތުން އެންމެ މުހިންމުކަމަކަށް ފާހަގަވަނީ ދަރިވަރުންގެ ކިޔެވުމުގައި އައި.ސީ.ޓީ ބޭނުންކުރާ މިންވަރު އިތުރުކޮށް މިއާއި ގުޅުންހުރި މާއްދާތައް އުފައްދައި އެންމެ ތުއްތު އިރުން ފެށިގެންވެސް ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ޑިޖިޓަލް ތަކެއްޗަށް އަހުލުވެރި ކުރުވުމެވެ.
އެހެންނަމަވެސް، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޤައުމީ މަންހަޖުވެސް މިވަނީ އެތަކެއް ދުވަސްވާއިރު ބަދަލު ނުގެނެސް ޒަމާނާއި އެއްގޮތަށް ބައްޓަންކުރުމަށް މަސައްކަތް ނުކުރެވި އޮތް އެއްޗެއް ކަމުގައި ވެފައެވެ.
އައި.ސީ.ޓީ އަކި ވަކި މާއްދާއެއް ގޮތުގައި އެކުލަވާނުލައި، އެހެން މާއްދާތައް ކިޔަވަދޭ އިރުވެސް އައި.ސީ.ޓީގެ މާބޮޑު އެހީއެއް ނުހޯދައި ކިޔަވަދޭނެ މުދައްރިސުން އުފެދިފައި ނެތި، އަދިވެސް ޤައުމުން ބޭރު މުދައްރިސުންނަށް މިފަދަ މާއްދާތައް އުނގަންނައިދިނުމަށް ބަރޯސާވެވޭކަންވެސް ފާހަގަކުރެވެއެވެ.
ކޮވިޑް-19 އިގެ ހާލަތު އައުމުން، ކުއްލިޔަކަށް އޮންލައިންކޮށް ކިޔަވައިދޭން ޖެހުމުން މިކަމުގެ އުނދަގުލާއި ކުރިމަތިލާން ޖެހުނު މުދައްރިސުންނާއި ދަރިވަރުން އަދި ބެލެނިވެރިންވެސް އެތައް ބައިވަރެކެވެ.
އިންޓަނެޓުގެ ދަތިކަން އިޙްސާސްކޮށް، އިންޓަނެޓު އަނގުބޮޑުވުމުން އޭގެ ޝަކުވާވެސް އިތުރުވީއެވެ.
ކުއްލިއަކަށް މުދައްރިސުންނަށް ތަމްރީން ދޭން ޖެހި، އެންމެ ކުޑަމިނުން ޕްރެސެންޓޭޝަން އަޕްލޯޑްކޮށް އޮންލައިން ޕްލެޓްފޯމްތަކުން ދެއްކުމަށް ނުފަރިތަ މުދައްރިސުންވެސް އެހާ ގިނަވިއެވެ. ނަމަވެސް ތަމްރީން ލިބި މިކަމަށް އެންމެންގެވެސް ޝައުގުވެރިކަން ހުރިކަން އެއީ އުފާކުރަންޖެހޭ ކަމެކެވެ.
މިނިސްޓްރީ އުވާލައި އައު މިނިސްޓްރީއެއް އުފެއްދުން
މިގޮތައް އައި.ސީ.ޓީ ދާއިރާގެ ކަންތައްތައް އޮތްއިރު، ދެން އިވުނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް ސައިންސް، ކޮމިއުނިކޭޝަން އެންޑް ޓެކްނޮލޮޖީ މިނިސްޓްރީ އުވާލައި އެ މިނިސްޓްރީގެ މަސައްކަތްތަކާއި ގުޅުންހުރި ކަންތައްތައް މިނިސްޓްރީ އޮފް އެންވަޔަރަމަންޓާއި ހަވާލުކުރެވުނު ވާހަކައެވެ.
މިހާރު އައި.ސީ.ޓީ އަދި ސައިންސް ދާއިރާގެ ކަންތައްތައް ބަލަހައްޓަނީ މިނިސްޓްރީ އޮފް އެންވަޔަރަމަންޓް، ކްލައިމެޓް ޗޭންޖް އެންޑް ޓެކްނޮލޮޖީގެ ދަށުންނެވެ.
ނަމަވެސް، އެއްވެސް ބަޔަކަށް، ސީ.ޓީ.އޯ އަދި މިނިސްޓަރުގެ ފަރާތުން ބަހެއް ނުލިބި އެއްވެސް ކަމަކަށް ކުރިއެރުމެއް ނުލިބޭތާވެސް އެތަކެއް ދުވަސްތަކެއް ފާއިތުވެގެން ދިޔައީއެވެ.
މަސައްކަތްކުރާ މީހުންވެސް ތިބީ މިދާއިރާއަށް ގެނެވުނު ބަދަލާއި ގުޅޭގޮތުން ސީޓީއޯ އަދި މިނިސްޓަރުގެ ބަހެއްގެ ދިގު އިންތިޒާރުގައެވެ.
މިދާއިރާ ކުރިއެރުވުމަށް ކުރާ މަސައްކަތްތަކަކީ ނުހަނު ވިސްނައިގެން ސްޓްރެޓެޖިކް ގޮތުގައި ކުރާ ކަންތައްތަކަށް ވާންޖެހެއެވެ. ކޮޅެއްގައި ނުޖެހޭ ގޮތައް ސާވޭތަކުން މަޢުލޫމާތު ނަގައި، އެސް.އޭ.ޕީގެ ލަނޑުދަނޑިތައް ޚާސިލްކުރުމުގެ މަޤްސަދުގައި ކުރެވޭ ކަންތައްތަކަކީ ފަރުވާކުޑަކޮށް ކުރެވޭ ކަންތައްތަކަށް ވުމަކީ ހިތާމަކުރަންޖެހޭ ކަންތައްތަކެވެ.
މިކަންތައްތަކާއި ގުޅިގެން ދާއިރާގެ ގިނަބަޔަކު ސުވާލު ދެން އުފައްދަނީ މިއީވެސް ސިޔާސީ ކުރުމުން ނޫނީ ކުރިއެރުމެއް ނުލިބޭނެ ކަމެއްބާއެވެ.
އެއީ، މީސް މީޑިއާގައި ޚާއްސަކޮށް ޓްވިޓާގައި ސަރުކާރުން ކަންތައްތަކަށް ރައްދުދީ، އަދި ކުރިއެރުވުމަށް މަސަތްކަތްކުރަން ފަށަނީ ގިނަ ކަންތައްތަކަކީ ކޮންމެވެސް ކަހަލަ ސިޔާސީ ލަނޑުދަނޑިއެއް ޙާސިލްވާނޭ ކަމަކަށްވުމުން ކަމަށް ފާހަގަވާތީވެއެވެ.
އެއީ އިންޓަނެޓުގެ އަގުއެހޮޔު ކުރުން ކަމުގައިވިޔަސް މިކަމާއި ބެހޭ ގޮތުން ވާހަކަ ދެކެވެނީ އެހިސާބަށް ޓްވިޓާ ނުވަތަ މީސް މީޑިއާގައެވެ. އެއަށްވުރެން ކުރިއަށް ކަންތައްތައް ދާތަނެއް ގިނަބަޔަކަށް ނުފެނެއެވެ.
ވިސްނަންވީ އިންފޮމޭޝަން ޓެކްނޮލޮޖީއާއި އަދި ކޮމިއުނިކޭޝަންއަކީ ދުނިޔޭގެ ކުރިއަށް އޮތްތާނގައި އެންމެ ހިނގާނެ އަދި މުހިންމު ދާއިރާކަމެވެ.
ޓެކްނޮލޮޖީއާއި ޑިޖިޓަލް މަސައްކަތްތަކާއި ނުލައި ޤައުމެއް ކުރިއަރައިގެން ދިއުމަކީ ވަރަށް ދަތިވާނެ ކަމެކެވެ.
އެހެންކަމުން، މިހުރިހައި ކަމަކަށްވެސް އޮތް ޙައްލަކީ ކޮބައިކަން ނުވަތަ ޙައްލުކުރުމަށް މަސައްކަތްކުރަންވީ ކިހިނެއްކަން ސުވާލު އުފެދެއެވެ.
ޓެކްނޮލޮޖީ ހަބަރާއި ލިޔުން ހޮޅުއަށިތަކަށް. ދިވެހިރާއްޖޭގައި ޓެކްނޮލޮޖީ، ސައެންސް އަދި ސްޕޭސް އަށް ހާއްސަކޮށްގެން ނެރެވޭ ފުރަތަމަ ނޫސް.
ޓެކްނޮލޮޖީ ހަބަރާއި ލިޔުން ހޮޅުއަށިތަކަށް.
ލޯތްބާއެކު ދިވެހިން އުފައްދާފައިވާ އުފެއްދުމެއް.